Na de jaarwisseling riep Marten dan ook direct wat mensen van DPG Media samen om elkaar ervan te overtuigen dat het ‘nu echt menens’ wordt met AI. “Dankzij de lancering van GPT-3.5 zijn de mogelijkheden met AI opeens in een stroomversnelling geraakt. Terwijl de uitkomsten eerst nog bagger waren, kun je nu veel meer uit AI halen. Het maakt ons werk op de redacties nu absoluut makkelijker. Als je het systeem allerlei voorgeprogrammeerde taken meegeeft, zijn de uitkomsten zeer goed.”

Tijdens het maken van de uitgebreide prompts, ofwel vragen en opdrachten, liep hij tegen allerlei onvolkomenheden aan, maar die waren snel op te lossen. “In de eerste versie die ik een jaar geleden maakte, checkte ik een verhaal waarin een Brabantse pastoor werd opgevoerd. Die had het over een ‘stukske vuur’. Daar maakte ChatGPT natuurlijk ‘een stukje vuur’ van. Dus gaf ik aan geen citaten aan te passen, want dergelijke gevallen kunnen zich natuurlijk ook met andere dialecten voordoen.” Zo kwam Marten met hulp van early adopters op de eindredacties op een steeds uitgebreidere prompt met informatie die ChatGPT niet of juist wel moest gebruiken en die zich zelfs aan het specifieke taalgebruik of -niveau per krant aanpast.

Die eindredactie-assistent was nog maar een van de zes ideeën die Marten rond de jaarwisseling uitwerkte en later verfijnde. Een andere tool werd de hulp bij koppen maken. “De kwaliteit van de kop bepaalt voor een groot stuk of mensen een artikel wel of niet lezen. Daarom worden er altijd meerdere koppen meegestuurd om aan de eindredactie de keuze te laten. Het bedenken neemt normaal gesproken veel tijd in beslag. Met deze tool in het redactiesysteem kun je direct een aantal goeie koppen genereren, die ook bij een nieuwsartikel, achtergrondverhaal of reportage passen.”

Marten praat honderduit over de nieuwe AI-collega. Hij ziet veel meer mogelijkheden en stelt daarom de gekste vragen, zoals over voetbalverslaggeving. “Kunnen we AI een opzet voor een wedstrijdverslag laten schrijven op basis van de liveblog die we toch al maken? Dat zou verslaggevers veel deadlinestress kunnen besparen. En AI zou ook live allerlei opmerkelijke afwijkingen uit de data kunnen halen, bijvoorbeeld dat een voetballer veel minder loopt dan in eerdere wedstrijden. Dat soort observaties brengt de verslaggever misschien weer op ideeën.”

Zo denkt Marten ook aan AI als hulp bij het snel produceren van vervolgverhalen op een nieuwsgebeurtenis. “Dus een tool die én sterke, nieuwe invalshoeken bedenkt, én daarbij voorstellen doet voor wie de journalist daarvoor zou kunnen bellen. Daar mogen best usual suspectsbij zitten, maar zeker ook een paar verrassende personen met een meer diverse achtergrond.” 

En dan heeft hij het alleen nog maar over de journalistieke kant van het bedrijf, het gedeelte waar hij zich nu op concentreert. Binnen het concern wordt ook op andere niveaus, zoals bij sales, marketing en natuurlijk IT, met AI gewerkt. Ook daar liggen tal van mogelijkheden die het werkproces kunnen vereenvoudigen en daarmee de productie kunnen verhogen.

Er is ook scepsis. Marten: “Natuurlijk, zo gaat het bij elke grote verandering. Bij de uitvinding van de trein waren mensen bang dat ze bij 38 kilometer per uur niet meer zouden kunnen ademen. Bij AI is een terechte zorg: wat als zulke slimme systemen door mensen met verkeerde intenties worden ingezet? Maar dat zou ons niet moeten tegenhouden het te gebruiken om ons werk leuker en beter te maken. Wat deze verandering wel anders maakt dan eerdere automatisering, is dat het deze keer niet over werk van laagopgeleiden gaat. Nu blijkt dat computers ook sommige taken van creatieve, hoogopgeleide mensen kunnen doen. Dat is even wennen.”

De sceptische vragen over AI komen meestal van collega’s die er nog weinig ervaring mee hebben. “Ik sprak laatst met bezorgde redacteuren die dachten dat AI elk artikel zou veranderen in een ANP-nieuwsbericht. Toen ik liet zien hoe het echt werkt en hoe ze AI in gewone mensentaal kunnen vertellen wat ze wel en niet moet doen, werden ze meteen enthousiast.”

Het tegenovergestelde gebeurt overigens ook, vertelt Marten: dat collega’s zoveel van AI verwachten dat ze teleurgesteld zijn als het een foutje maakt. “AI is zeker niet perfect, daarom mag AI bij ons geen beslissingen nemen. Het is alleen een hulpmiddel, zoals met koppen maken dus: de journalist bepaalt wat de kop wordt, AI doet alleen voorstellen ter inspiratie. Dat dat werkt merk ik zelfs thuis: mijn vrouw maakt een podcast voor de NPO en zij vraagt elke week of ze de DPG Media-koppenmaker mag gebruiken om een kop voor de nieuwste aflevering te bedenken. En zo heeft zij toch ook iets overgehouden aan de kerstvakantie waarin ik alleen maar met AI bezig was.”